ذرت به خانوادهی گیاهان Poaceae و جنس Zea تعلق دارد. گونهی اصلی و اقتصادی آن Zea mays است. انواع مختلف ذرت شامل:
ذرت دندان اسبی
معمولترین نوع ذرت دانهای و علوفهای در سطح جهانی است. در جریان خشک شدن دانه، نشاسته نرم بخش فوقانی دانه منقبض شده و فرورفتگی را در میان دانه ایجاد میکند که دانهی ذرت را همانند دندان میسازد. به همین دلیل این نوع ذرت را دندان اسبی نامیدهاند. بخشی از آندوسپرم (دروندانه – قسمتی از بذر که مواد غذایی مورد نیاز جنین را تأمین میکند) که دور دانه قرار دارد، شاخی و سخت و آندوسپرم میانهی دانه نرم و آردی است. رنگ دانهها از سفید تا زرد متغیر است. از نظر عملکرد در واحد سطح بیشترین عملکرد را در مقایسه با سایر انواع ذرت دارا میباشد.
سخت، کهربایی
این ذرت دارای مقطع بلوری یا شیشهای است. دانهها گرد و به رنگهایی متنوع از سفید کرمی تا زرد نارنجی هستند. آندوسپرم دانه سخت است. بوتههای این نوع ذرت قابلیت پنجهزنی داشته و زودرس میباشند. عملکرد این ذرت کمتر از ذرت دندان اسبی است و مصرف علوفهای دارد.
ذرت آردی
به آن ذرت نشاستهای هم گفته میشود؛ زیرا آندوسپرم (دروندانه) آن دارای نشاستهی نرم است. رنگ دانه سفید و برای نشاستهسازی مورد استفاده قرار میگیرد. دانههای این نوع ذرت حتی پس از رسیدن کامل، بهدلیل نرم بودن نشاسته، بهراحتی به وسیلهی ناخن خط برمیدارند. عملکرد دانهی این ذرت از ذرت دندان اسبی و بلوری کمتر است.
ذرت شیرین یا قندی
تنها به مصرف انسان میرسد. نسبت قند به نشاسته در آن زیادتر از سایر انواع ذرت است. دانههای این نوع ذرت کروی بوده و در هنگام رسیدن چروکیده میشوند. در انتهای مرحلهی شیری و آغاز خمیری شدن، آن را برداشت کرده و بهصورت بلال تازه به مصرف میرسانند. دانهها در هنگام برداشت نزدیک به ۷۰ درصد رطوبت دارند. در این نوع ذرت از تبدیل قند به نشاسته جلوگیری میشود و به دلیل پرنشدن آندوسپرم، دانه ها چروکیده باقی میمانند. بخش عمدهی این ذرت در آمریکای شمالی تولید میشود.
پاپ کورن
بوتههای این نوع ذرت دارای ارتفاع کم بوده و جزء ذرتهای زودرس میباشد. دانهها ریزند و در اثر حرارت باز شده و حجم آنها بهچندین برابر دانههای اصلی میرسد. هرچه حجم نهایی دانهها در موقع بو دادن بیشتر باشد، دانهها از کیفیت بهتری برخوردارند. این نوع ذرت تنها به مصرف انسان میرسد و نشاستهی آن سخت میباشد.
ذرت غلافدار
در این نوع ذرت (گلومدار) هر دانه به وسیلهی غلافی شامل دو گلوم (پوش یا سبوس) پوشیده شده است. ذرت غلافدار از انواع قدیمی ذرت میباشد و سطح زیر کشت تجاری ندارد. برخی پژوهشگران آن را جد ذرتهای کنونی دانستهاند.
ذرت مومی
این نوع ذرت برای نخستینبار از چین گزارش شده است. سطح دانه ها از موم پوشیده شده و چسبناک است و آندوسپرم آن نرم است و دانه به راحتی میشکند. ذرت مومی سطح زیر کشت تجاری ندارد. نشاستهی این نوع ذرت تنها از آمیلوپکتین ساخته شده است، درحالی که در دانههای ذرت بلوری یا دندان اسبی ۷۰ درصد نشاسته را آمیلوپکتین و بقیه را آمیلوز تشکیل میدهد.
ذرت اپک – ۲
موتانتی از ذرت دندان اسبی است که دارای ژن مغلوب O2 میباشد. وجود این ژن باعث ازدیاد میزان دو اسید آمینهی ضروری لاسین و تریپتوفان تا حد دو برابر میشود. از آنجا که یکی از مشکلات پروتئین ذرت کمبود این دو اسید آمینه است، کیفیت پروتئین این ذرت در بالاترین حد خود است و به همین دلیل آن را «ذرت کیفیتدار پروتئینی» (Quality protein maize) هم نامیدهاند. عملکرد دانهی این ذرت کمتر از ذرت دندان اسبی است.