کنجد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند:
کنجد سفید نوعی کنجد است که در کشور هندوستان, چین، هند و پاکستان و ایران و کشورهای اروپایی و شرقی کاشته می‌شود که در انواع غذاها و داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنجد سفید یک دانه روغنی مفید و مغذی است که برای درمان بسیاری از بیماری‌ها در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کنجد سفید کاهش فشارخون بالا است که به دلیل مقادیر زیاد منیزیمی که در کنجد وجود دارد می‌تواند برای کاهش فشارخون موثر باشد.
یکی دیگر از فوایدی که کنجد سفید دارد تاثیر آن بر لاغری و کاهش وزن است. چربی‌های مفیدی که در کنجد سفید وجود دارد به حذف چربی‌های بد بدن کمک کرده و تناسب اندام را به همراه دارد.
فیبر زیادی که در این دانه وجود دارد باعث احساس سیری شده و از پرخوری‌ها و اشتهای کاذب جلوگیری می‌کند. یکی از مشکلاتی که در رژیم‌های لاغری بروز می‌دهد ریزش مو و خشکی پوست صورت و بدن است.
کنجد سفید به دلیل مواد معدنی و کلسیمی که دارد مانع ریزش مو شده و چربی‌های آن به شادابی و طراوت پوست کمک می‌کند. کنجد می‌تواند انرژی مورد نیاز در رژیم‌ها را تأمین کرده و فرد به سراغ مواد پر کالری و مضر نمی‌رود.
رنگ کنجد سفید از سفید تا زرد کمرنگ متغیر بوده و برای پی بردن به کیفیت کنجد سفید باید به عطر و طعم آن توجه کرد.
از رنگ تنها نمی‌توان به مرغوبیت آن پی برد.
کنجد سفید برای روغن گیری مناسب نبوده و به صورت خام بیشتر در نانوایی‌ها، قنادی‌ها و برای تهیه ارده و حلوا استفاده می‌شود. همچنین به عنوان تزیین بر روی نان ، تزئین خرما، سالاد و … و شیرینی‌ها به کار می‌رود.
معمولا برای بدست آوردن ارده و روغن کنجد درجه یک از کنجد سفید با پوست استفاده می‌شود
کنجد سیاه
کنجد سیاهدرجه یک طعم و عطر قوی‌تری نسبت به کنجدهای دیگر دارد. این دانه ریزتر بوده و مواد مغذی زیادی در خود دارد. کنجد سیاه ضد پیری بوده و مصرف آن به پوست و مو طراوت می‌دهد.
روغن موجود در این دانه‌ها از یبوست جلوگیری کرده و حرکات روده را فعال می‌کند. حجم شیر مادر با مصرف کنجد سیاه بیشتر شده و تمامی نیازهای تغذیه‌ای نوزاد را فراهم می‌کند.
دانه‌های کنجد سیاه را می‌توان به روش‌های مختلف مصرف کرد. به همراه ماست و پنیر در وعده‌های غذایی یا روی سالاد و برنج ریخت و نوش جان کرد.
دانه‌های کنجد سیاه بیشتر در آسیا پرورش داده می‌شوند و به دلیل خواص بی‌نظیری که دارند با استقبال زیادی مواجه شده‌اند. کنجدهای سیاه معمولا همراه با سبوس یا پوست هستند که خواص بیشتری را در خود نگه داشته‌اند.
کنجد قهوه‌ای
کنجد قهوه‌ای را شستشو داده و سورت می‌کنند. پس از شستشو رنگ آن پررنگ‌تر و طعم آن بهتر می‌شود. گاها این کنجد را بو می‌دهند که به کنجد بو داده یا کنجد طلایی معروف است.
کنجد قهوه‌ای کاربردهای زیادی دارد. که در پخت و پز و برای شیرینی پزی، قنادی و روی نا و .همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد.
برای بدست آوردن ارده و روغن کنجد درجه یک نیز از کنجد قهوه‌ای هم استفاده می‌شود. روغن کنجد استخراج شده از کنجد قهوه‌ای دارای طعم و عطر خاصی است
هرچه دانه‌ها توپرتر، بزرگ‌تر و یکدست‌تر باشد محصول کیفیت بالاتری خواهد داشت